Fotocredit: liefdesverdriet verwerken
1. Voel wat je voelt om je liefdesverdriet te verwerken
Of je relatie nu een maand of twintig jaar duurde, je liefdesverdriet mag er zijn. Of misschien had iemand je een gebroken hart bezorgd, zonder dat je überhaupt een relatie had. De sociale acceptatie van liefdesverdriet neemt toe naarmate je langer een relatie had. Je krijgt waarschijnlijk meer steun uit je omgeving wanneer je na een huwelijk van meer dan tien jaar met liefdesverdriet eindigt, dan na een online relatie waarbij je elkaar nog niet in het echt had ontmoet. Maar dat maakt jouw pijn en verdriet er niet minder om. Jouw liefdesverdriet is echt en mag er zijn! Al je emoties mogen er zijn!
Verdruk je gevoelens daarom ook niet omdat jij of anderen denken dat het nu wel genoeg is geweest. Door je pijn te onderdrukken, komt het alleen maar op andere, ongezonde manieren tot uiting. Laat je gevoelens over je heenkomen zonder erover te oordelen – de pijn, de woede, de wrok, de eenzaamheid, de verlangens, de verslaving, de leegte, de angst en zelfs de liefde die je ondanks alles waarschijnlijk nog steeds voor je ex voelt. Het helingsproces is voor iedereen anders en is niet gebonden aan strakke patronen.
Respecteer het ook als je gevoelens nog even te intens en overweldigend zijn. Dan kun je het beter langzaam opbouwen, door bijvoorbeeld eerst met behulp van een timer vijf minuten je gevoelens op de loop te laten en steeds een stapje verder te zetten. De rest van de tijd kun je jezelf afleiden door jezelf te verwennen met bijvoorbeeld films, een nieuw kapsel, uit eten gaan, lichaamsbeweging of met vrienden afspreken. Behandel jezelf als je beste vriend(in)! Zo hou je balans in je leven, zodat je niet verdwijnt in een neerwaartse spiraal van overweldigende emoties, maar toch ook je gevoelens erkent en verwerkt.
2. Accepteer de situatie om je liefdesverdriet te verwerken
Natuurlijk had je gewild dat het anders was geweest. Natuurlijk voelt liefdesverdriet alles behalve fijn. Natuurlijk is de grond onder je voeten weggetrokken en er gaapt een brandend gat in je hart dat alles overstemt. Maar door je te verzetten tegen de situatie zoals deze nu eenmaal is, veroorzaak je jezelf alleen maar meer pijn. Pijn en verdriet horen net zo veel bij het leven als vreugde en genot. Het zijn keerzijden van dezelfde munt, en beiden zijn slechts tijdelijk:
Zoals de zomer en winter komen en gaan, zo wisselen geluk en verdriet elkaar steeds weer af. Het is je waarneming die er een label aan geeft, dus leer ze verdragen zonder er verstoord door te raken.”
– Bhagavad-gita 2:14
Door de pijn en je verdriet te aanvaarden als onderdeel van het leven, komt er ook weer ruimte vrij om te aanvaarden dat het niet eeuwig gaat duren, te groeien en weer open te staan voor geluk en vreugde.
Pijnlijke ervaringen zoals liefdesverdriet brengen een nog ongeheeld aspect in ons hart aan het licht, zodat we het er aan kunnen werken en op zielsniveau kunnen groeien. Het hoort helaas bij de menselijke ervaring: obstakels helpen ons te groeien. Zelfs Boeddha werd verlicht na problemen en obstakels te hebben overwonnen.
Wees een schepper in plaats van een slachtoffer. Verandering is altijd eng, maar verandering is onvermijdelijk en hoort bij het leven. Omarm verandering en aanvaard het voor wat het is: een springplank naar de toekomst.
3. Wees dankbaar en leer de lessen van je liefdesverdriet
Wees dankbaar voor de tijd die jullie hebben doorgebracht en wat jullie elkaar hebben geleerd. Dit helpt vooral als je erg veel woede in je voelt of moeite hebt om de ander of jezelf te vergeven voor fouten die je hebt gemaakt (zie het volgende punt). De kracht van dankbaarheid heelt door je de andere, positievere aspecten van je leven te waarderen, en heelt omdat je ondanks de pijn toch blij kunt zijn dat je die ervaring van liefde hebt gehad. Het helpt je om op de positieve aspecten van je voorbije relatie te focussen en meer in het nu leven.
Zelfs als je relatie een negatieve ervaring was, kun je alsnog dankbaar zijn voor de lessen die je eruit kunt leren. Welke aspecten in jezelf kun je nog helen? Herken je bepaalde patronen in je relaties? Zijn er problemen uit je jeugd of met je ouders die ook je huidige relaties beïnvloeden? Therapie met een psycholoog kan hierbij enorm helpen.
Zelf ontdekte ik bijvoorbeeld dat ik altijd mannen die in materieel opzicht ‘losers’ waren op mijn pad kreeg en die me ‘nodig’ hadden. Onbewust was dat mijn manier om ervoor te zorgen dat ze me niet in de steek zouden laten, een gevolg van afwijzingsangst die ik dankzij mijn afwezige vader ontwikkelde. Maar omdat het een ongeheeld aspect was, lieten ze me natuurlijk alsnog in de steek, tot ik eindelijk de les leerde die ik moest leren.
Ervaring is een harde leerschool, want je krijgt eerst het examen en daarna pas leer je de les.”
– Vernon Law
4. Vergeef jezelf en de ander om je liefdesverdriet te kunnen verwerken
Wanneer we niet kunnen vergeven, beleven we de pijn steeds weer en kunnen we moeilijk loslaten. Daar worden we niet alleen diep ongelukkig van, maar het kan ook toekomstige relaties bemoeilijken of verpesten. We raken gesloten en hebben moeite hebben open te staan voor nieuwe dingen en nieuwe mensen. Zo raken we verstrikt in een cyclus van woede en pijn, terwijl de schoonheid van het leven aan ons voorbijgaat. Vergeven helpt dus om je liefdesverdriet te verwerken en weer gelukkig te worden.
Vergeven betekent niet dat je het verleden uitwist of vergeet wat er is gebeurd en al helemaal niet dat je het gedrag van diegene goedkeurt. Het betekent niet eens dat de ander persoon zijn of haar gedrag zal veranderen: daar heb je geen macht over. Het betekent wel dat je de woede en pijn in je loslaat, waardoor diegene geen macht meer heeft over jou.
Nog belangrijker misschien is om ook jezelf te vergeven. Vergeef jezelf voor de ‘fouten’ die je hebt gemaakt in de relatie of dat je überhaupt die relatie was aangegaan, misschien wel ondanks waarschuwingen van anderen of terwijl je voorgevoelens negeerde. Blijf niet vastzitten in het verleden of wat had kunnen zijn. Leer de lessen die je blijkbaar moest leren, vergeef en laat los.
5. Besef dat het jouw liefde is
Wanneer je verliefd bent, ben je helemaal hoteldebotel van iemand en vind je diegene geweldig. Maar de diepe gevoelens die diegene bij je losmaakt, maken niet hem of haar bijzonder, maar jou. Jij was in staat om ondanks alles zo diep lief te hebben. De ander bracht het alleen maar bij je naar boven. Hoe leuk, lief en aardig hij of zij ook is (en hoe moeilijk je het nu door je liefdesverdriet misschien kunt voorstellen), omdat het jouw liefde is, kan een ander persoon dat ook weer bij je aanwakkeren. Verwerk, vergeef, laat los en stel je mooie hart mettertijd weer open om je liefde te delen met iemand die haar zal beantwoorden.
6. Besef dat je je emoties en gedachten (en dus je liefdesverdriet) niet bent
Wanneer je liefdesverdriet hebt, ben je waarschijnlijk nog constant met je gedachten en emoties bij de ander. Je hele wezen lijkt er door in beslag genomen te zijn. Maar wie ben je diep van binnen? Ben je de problemen, gedachten en gevoelens die steeds maar veranderen en komen en gaan? Of is er meer? Neem er een gezonde afstand van. Laat ze op hun natuurlijke beloop komen en gaan. Focus op wie je daar onder bent: zuiver bewustzijn, de ziel. Je hébt gedachten en gevoelens, maar je bént ze niet.
Je kunt dit gevoel ook versterken door af en toe te mediteren en negatieve gedachten te veranderen in positieve gedachten. Je zult merken dat mettertijd er als het ware ‘gaten’ of ‘open ruimtes’ tussen je gedachten vallen. Je denkt niet meer constant aan degene die je liefdesverdriet heeft veroorzaakt. Dat proces kan lang duren, maar wanneer het zover is, is het een enorme opluchting dat er ook nog ruimte in je bewustzijn is voor andere dingen en personen. En vooral voor jezelf!
7. Maak een bewuste beslissing om je liefdesverdriet te verwerken
Soms willen we iets, maar wordt onze bewuste intentie overschaduwd door onze onbewuste verlangens. Bijvoorbeeld omdat je bang bent dat je nooit iemand anders zult vinden, bang bent voor verandering, of je identiteit verweven is geraakt met je relatie, misschien hoop je dat het ooit nog goed komt en durf je daarom niet los te laten, of misschien ben je zelfs verslaafd aan lijden.
Als een deel van je wel je gebroken hart wilt genezen, maar andere delen willen blijven vasthouden aan de pijn, dan kan het herstel heel lang duren. Dus hoe ontdek je dan wat je onbewuste drijfveren zijn?
Daar is een simpele oefening voor:
Leg pen en papier naast je en ga comfortabel zitten. Sluit je ogen en focus op je ademhaling. Voel je lichaam en geest tot rust komen. Wanneer je er klaar voor bent, vraag je jezelf: Waarom kan ik niet loslaten? Waarom kan ik mijn liefdesverdriet niet verwerken? Wat houdt me tegen?
Laat alle antwoorden in je opkomen zonder erover te oordelen, hoe gek of onlogisch ze ook lijken. Schrijf ze op zodat je ze later kunt analyseren.
Vervolgens kun je een nieuw lijstje maken met ‘tegenargumenten’. Want pas wanneer alle aspecten van jezelf willen helen, kun je écht je liefdesverdriet verwerken en je gebroken hart helen.
8. Geef jezelf alle tijd en ruimte om je liefdesverdriet te verwerken
Je voelt je kut en wilt waarschijnlijk weten hoe lang het duurt voor je je liefdesverdriet hebt verwerkt. Je leest ervaringen online van anderen of vraagt advies aan vrienden. Je zult al snel merken dat het enorm uiteenloopt. Respecteer dat het een individueel proces is. Misschien duurt het een paar weken of misschien wel een paar jaar voordat je echt het gevoel hebt dat er overheen bent. Vergelijk jezelf niet met anderen. Diegene had weer heel andere lessen te leren dan jij. Blijf aan jezelf werken zodat je inzicht krijgt in je patronen en de lessen die je moet leren. Het kan een lang proces zijn, dus respecteer dat ook.
Spring daarom ook niet in een nieuwe relatie om de oude te vergeten voor je de oude hebt verwerkt en de lessen ervan hebt geleerd: de kans is dan namelijk groot dat je dezelfde patronen herhaalt als in de vorige relatie, zelfs als diegene op het eerste gezicht een en totaal ander persoon lijkt te zijn en jullie relatie heel anders is. Je moet die lessen nu eenmaal leren, dus het zal op je pad blijven komen tot je er klaar voor bent het onder ogen te komen en te helen.
9. Grond jezelf in het Nu om je liefdesverdriet te verwerken
Hoewel het dus belangrijk is om je relaties en patronen te analyseren, is het niet goed om constant in het verleden te blijven hangen. Wat als… Had ik maar… Je kunt het verleden niet veranderen! Laat het los! En heb je dat net geaccepteerd, dan schieten je gedachten al snel door naar de toekomst: hoop op een hereniging of een nieuwe relatie, angst voor wat er wel of niet kan gebeuren… Kwel jezelf niet zo! Haal diep adem en breng je gedachten terug naar het nu. Focus op het huidige moment en wat je doet, en doe het met heel je hart en ziel. Mindfulness helpt je om, ondanks je liefdesverdriet, de positieve aspecten van je leven te waarderen. En datgene waar je op focust, groeit.
10. Leer van jezelf houden
Een bekend gezegde is dat je eerst van jezelf moet leren houden, voor je van een ander kunt houden. En dat is absoluut waar. Als je niet van jezelf houdt en niet volledig tevreden bent met wie en hoe je bent, dan is de kans groot dat je de ontbrekende aspecten in jezelf in een ander zoekt, zoals goedkeuring, aanvaarding en erkenning. Dat is geen liefde, maar behoeftigheid.
Leer houden van jezelf. Werk aan je zelfvertrouwen. Wanneer je van jezelf houdt, stel je vanzelf gezonde grenzen op en dwing je respect af. Dan kun je geven en nemen, zonder jezelf weg te cijferen. Wanneer je van jezelf houdt, heb je de ander niet meer nódig, maar kun je samen groeien in liefde. Liefdesverdriet en pijn smelten vanzelf weg in de warmte van échte onvoorwaardelijke liefde: liefde voor je Zelf.
Bonustip: Wil je meer lezen? Wil je je liefdesverdriet echt bij de bron aanpakken en weer gelukkig zijn? Dan raad ik van harte het boek Verslaafd aan liefde van Jan Geurtz aan!